معروف بن فيروز كرخي , مشهور به معروف كرخي , از زاهدان و صوفيان نامدار قرن دوم هجري است .ولادتش در محله كرخ بغداد بود و به دست امام هشتم , علي بن موسي الرضا(ع ) توبه كرد و به مقامات بالاي عرفاني رسيد .به نيكوكاري و خدمت به مردم مشهور بود . وي در سال 200 هجري قمري درگذشت .
نقل است كه روزي با جمعي مي رفت . جماعتي از جوانان فاسد و گنه كار را ديدند . وقتي به لب دجله رسيدند, ياران گفتند يا شيخ دعا كن تا خداوند اين جوانان را كه در فساد غرق اند, در دجله غرق كند و شومي آنان را از سر مردم شهر بردارد .
معروف كرخي گفت : دست هاي خود را بالا بريد تا دعا كنم و آمين گوييد . ياران دست هاي خود را بالا بردند تا دعاي شيخ را عليه آن جوانان تبه كار, آمين گويند . شيخ گفت : الهي !چنان كه اين جوانان را در اين جهان , عيش و خوشي دادي , در آن جهان نيز در عيش و خوشي در آر.
اصحاب حيرت كردند و گفتند: يا شيخ !اين چه دعايي است كه مي كني ما سر آن را ندانيم . گفت : بايستيد تا بر شما آشكار شود.
چون گذر جوانان بزه كار بر شيخ افتاد, حالتي در آنان رفت . جام هاي شراب را شكستند و هر چه از آلات گناه نزد آنان بود بر زمين نهادند . سپس بر جمله آنان گريه غالب آمد و بر دست و پاي معروف افتادند و توبه كردند.
شيخ رو به اصحاب كرد و گفت : دعاي من در حق آنان , مستجاب شد . اگر بر همين توبه از دنيا روند, عيش آن جهاني آنان , تاءمين است و تضمين . آيا اين بهتر از آن نبود كه شما مي خواستيد؟ (70)