يكي از علائم حتميه, كه پيشوايان معصوم عليهم السلام به حتمي بودن آن تصريح فرموده اند, خروج مردي ناپاك بنام سفياني از سرزمين شام است.
داستان خروج سفياني از سرزمين شام يكي از حساس ترين و مهم ترين حوادث علائم ظهور حضرت مهدي عليه السلام است كه پيرامون آن صدها حديث و روايت از پيغمبر گرامي اسلام صلي الله عليه و آله و جانشينان معصوم آن حضرت عليهم السلام نقل شده است.
از برخي روايات, چنين استفاده مي شود كه: سفياني, يكي نيست, بلكه متعدد است, و در برخي از روايات هم تعبيرهاي نسبتا صريحي به كار رفته كه در وجود دو فرد را به عنوان: سفياني, اثبات مي كند, از اين رو لازم است پيش از آنكه در موضوع خروج سفياني اصلي گفتگو كنيم, چند نمونه از رواياتي را كه در مورد خروج سفياني اول رسيده است بازگو نمائيمخروج سفياني
* ____________________________________________________________________________ *
* ____________________________________________________________________________ *
* ____________________________________________________________________________ *
يكي از علائم حتميه, كه پيشوايان معصوم عليهم السلام به حتمي بودن آن تصريح فرموده اند, خروج مردي ناپاك بنام سفياني از سرزمين شام است.
داستان خروج سفياني از سرزمين شام يكي از حساس ترين و مهم ترين حوادث علائم ظهور حضرت مهدي عليه السلام است كه پيرامون آن صدها حديث و روايت از پيغمبر گرامي اسلام صلي الله عليه و آله و جانشينان معصوم آن حضرت عليهم السلام نقل شده است.
از برخي روايات, چنين استفاده مي شود كه: سفياني, يكي نيست, بلكه متعدد است, و در برخي از روايات هم تعبيرهاي نسبتا صريحي به كار رفته كه در وجود دو فرد را به عنوان: سفياني, اثبات مي كند, از اين رو لازم است پيش از آنكه در موضوع خروج سفياني اصلي گفتگو كنيم, چند نمونه از رواياتي را كه در مورد خروج سفياني اول رسيده است بازگو نمائيم
* ____________________________________________________________________________ *
* ____________________________________________________________________________ *
سفياني اول
* ____________________________________________________________________________ *
* ____________________________________________________________________________ *
* ____________________________________________________________________________ *
در مورد خروج سفياني اول كه زمان پيدايش او, پيش از خروج سفياني اصلي است, روايات چندي وجود دارد كه نشان مي دهد, به حسب ظاهر, ميشل افلق مبتكر مبدأ اشتراكيت و بنيان گذار حزب منفور و كافر بعث در عراق, سفياني اول است. و اينك چند نمونه از اين
* ____________________________________________________________________________ *
* ____________________________________________________________________________ *
روايات:
* ____________________________________________________________________________ *
* ____________________________________________________________________________ *
1- در حديثي از رسول خدا صلي الله عليه و آله درباره ي سفياني اول چنين آمده است:
سئل النبي صلي الله عليه و آله في حجة الوداع متي الفرج لمهديكم الحجة.
فقال صلي الله عليه و آله:اذا قام الافلق.
قال: و من الافلق؟
قال صلي الله عليه و آله: هو الابقع,
قيل: و من الابقع؟
قال صلي الله عليه و آله:الابرص,
قيل:ومن الابرص؟
قال صلي الله عليه واله: الاصهب
قيل:من الاصهب؟
قال صلي عليه واله: الابلق,
قيل:من الابلق؟
قال صلي اله عليه واله: اتق السفياني,
قيل: السفياني, سفيانيان بايهما تنظر؟
قال صلي الله عليه واله: السفياني الذي ياتي من الشام " 1 ".
از پيغمبر گرامي صلي الله عليه و آله در حجة الوداع (آخرين سفري كه آن حضرت به زيارت خانه ي خدا مشرف گرديد)سؤال شد يا رسول الله فرج حضرت ولي عصر -عجل الله تعالي فرجه- مهدي موعود شما خانواده, كي خواهد رسيد؟
حضرت در پاسخ فرمودند: زماني كه افلق قيام كند.
سائل پرسيد,يارسول الله افلق چه كسي است؟
فرمود:اوكسي است كه متصف به صفات متعددي است و ابقع است. [يعني مردي سياه و سفيد است كه از دو جنس مختلف,و نطفه ي مرد و زني كه نژاد مختلف دارند, و پدرش مردي سياه چهره و گندم گون و از عرب و مادرش زني
* ____________________________________________________________________________ *
* ____________________________________________________________________________ *
پاورقي
* ____________________________________________________________________________ *
* ____________________________________________________________________________ *
1- بيان الائمه ج 1 ص 450
* ____________________________________________________________________________ *
* ____________________________________________________________________________ *
سفيد پوست و از نژاد غيرعرب است متولد شده و اصالتا از مردم شام و مردي سرسپرده ونوكر اجنبي وازپست فطرت ترين مردم و صهيونيست ويهودي مسلك است] " 1 ".
عرض شد:يارسول الله ابقع چه كسي است؟
فرمود:ابرص و كسي است كه دورنگ, يا بدنش داراي لكه هاي سفيد, يا سفيد رنگارنگ و پيس ماننداست.
عرض شد:ابرص كيست؟
حضرت درجواب فرمود:اصهب (مردي سرخ و سياه)است, (و يا كسي است كه قسمت بالاي موهايش سرخ و پايين آن سياه رنگ باشد). " 2 ".
عرض شد:يا رسول الله اصهب چه كسي است؟
حضرت فرمود:او ابلق يعني دو رنگ و دو چهره و سفيد و سياه است.
عرض شد يارسول الله ابلق چه كسي است؟
حضرت فرمود: از سفياني پرهيز كن و از ظلم و ستم او بر حذر باش!
عرض شد:يارسول الله سفياني دو تا است,شما در مورد افلق به كداميك از اين دو سفياني نظر داريد؟
رسول خداصلي الله عليه واله درجواب فرمود: آن سفياني كه تنها از شام مي آيد.
اين حديث راصاحب كتاب بيان الائمه از كتابي به نام كفايةالمطالب نقل نموده است و درباره آن توضيحاتي داده و در آخر چنين نتيجه گرفته است كه مطابق حديث مزبور سفياني اول ميشل افلق بنيان گذار حزب منفور و كافر بعث در عراق مي باشد.
و البته ما هيچ گونه مسئوليتي را در قبال صحت و سقم روايت مذكوربه عهده نمي گيريم زيرا:
اولا: ما هر چه تفحص كرديم كه منبع اصلي اين روايت را پيدا كنيم متاسفانه در ميان كتابهائي كه شيعه و سني درباره علائم ظهورحضرت ولي عصر -عجل الله تعالي فرجه-
* ____________________________________________________________________________ *
* ____________________________________________________________________________ *
پاورقي
* ____________________________________________________________________________ *
* ____________________________________________________________________________ *
1- در مورد معناي كلمه (ابقع) كه در ترجمه آورديم از كتاب لسان العرب ماده (بقع) ج 7 ص 17 - استفاده شده است
2- ناگفته نماند كه اين صفت معمولا مربوط به يهود است
نوشته اند به كتابي به نام كفايةالمطالب دست نيافتيم.
ثانيا: براي تحقيق كامل و شناخت سفياني اول به اكثر مدارك معتبري كه در دسترس بود مراجه نموديم و بين عبارات كتابهائي كه رواياتي را راجع به خروج ابقع و اصهب و ابرص, نقل كرده اند مقايسه كرديم, و تنها به اين نتيجه رسيديم كه الفاظ مختلف و گوناگوني چون:ابقع و اصهب و ابرص كه در حديث كتاب بيان الائمه به رسول خدا صلي عليه و اله نسبت داده شده وصفت براي كلمه ابلق " 1 " واقع شده است, در روايات ديگر از صفات سه فرد مختلفي به حساب آمده است كه در سرزمين شام و مصر و عراق, ظاهر مي شوند, و سبب بروز اختلافات و درگيري ها مي گردند و سرانجام بوسيله ي سفياني (يعني:سفياني مشهور) از ميان مي روند! " 2 ".
به هر حال: با اينكه حديث ياد شده از نظر نگارنده- و هر پژوهشگر ديگري- مورد شك و ترديد است, با اينهمه از آنجا كه كلمه ي ابقع در حديث مزبور صفت افلق واقع شده و اين كلمه داراي معناي گسترده اي است كه معاني ساير الفاظ حديث- مانند اصهب و ابرص, و ابلق- را نيز در برمي گيرد,از اين جهت براي اينكه معلوم شود مقصود از ابقع چه كسي است؟ مقداري درباره ي اين كلمه توضيح مي دهم شايد روزي فرا رسد كه گذشت زمان حقيقت حديث مزبور را به اثبات برساند.
معناي كلمه ابقع در لغت:
كلمه (ابقع) در اصل ريشه ي لغت به معناي هر چيز دو رنگ خصوصا سياه و سفيد است و سپس در مورد اشياء پست و اشخاص خبيث, و برده و مملوك و كساني كه داراي سلسله ي نسبي پستي باشند, استعمال شده است.
كتاب لغت نامه ي دهخدا درباره ي اين كلمه چنين مي نويسد:
ابقع: پيسه,ابرص, سياه و سفيد,كلاغ پيسه,كلاغ سياه و سفيد, زاغ پيسه, زاغ دورنگ,اسب پيسه را نيز مي گويند. هر مرغ كه سياه و سفيد باشد و ابلق,از مرغان و سگان, به منزله (ابلق)باشد از خيل. " 3 ".
* ____________________________________________________________________________ *
* ____________________________________________________________________________ *
پاورقي
* ____________________________________________________________________________ *
* ____________________________________________________________________________ *
1- همان
2- در اين باره توضيح مفصلي داريم كه در پايان همين بحث خواهد آمد
3- لغت نامه ي دهخدا ماده ي (ابقع)
* ____________________________________________________________________________ *
* ____________________________________________________________________________ *
در مورد استعمال اين كلمه درباره انسان ابلق به كسي مي گويند كه از نظر نسبت دورگه باشد و همچنين انساني سياه و سفيد كه از دو جنس مختلف باشد و از نطفه مرد و زني است كه, نژاد مختلف دارند, و بر كسي اطلاق مي شود كه پدرش مردي سياه چهره گندم گون و از عرب و مادرش زني سفيدپوست (و رومي) و از نژاد غيرعرب باشد.
كلمه ي (ابلق) يا از ماده ي (بقع)به معناي هر چيز دو رنگ و سياه و سفيد است, و يا از ماده ي بقعان به معني برده و مملوك و زاييده ي دو نژاد مختلف است.
به هرحال:اين كلمه گاهي به صورت مذمت استعمال مي شود و گاهي به صورت بيان نمودن رنگ اشياء.
آنجا كه مراد مذمت فرد و ساير معاني مذكوره باشد لفظ ابقع به كار مي رود و در جايي كه تنها معناي برده و مملوك, يا دو نژاد مختلف مراد باشد از لفظ بقعان استفاده مي شود.
در اين باره حديثي از ابوهريره نقل شده است كه گفته است: يوشك ان يعمل عليكم بقعان اهل الشام يعني: نزديك است كه بردگان و بندگان اهل شام, يا كساني كه پدرشان عرب و مادرشان غيرعرب و رومي است بر شما فرمانروائي كنند.
اين سخن ابوهريره ناظر به اين است كه:
در آينده كساني كه اختلاف نژاد دارند و از طرف پدر عرب و از مردم شام, و از طرف مادر غيرعرب و رومي يا به عبارت ديگر (كنيززادگان) مي باشند, بر شما حكومت خواهند كرد.
مراد از ابقع مردي سياه و سفيد است كه از دو جنس مختلف و از نطفه مرد و زني كه نژاد مختلف دارند و يكي سياه چهره و گندم گون و از عرب, و ديگري سفيدپوست و از نژاد غيرعرب است متولد شده, و اصالتا شامي و مردي سرسپرده و نوكر اجنبي و از پست فطرت ترين مردمان ومسيحي مرام, ياصهيونيست و يهودي مسلك است. " 1 ".
بنابراين در صورتي كه حديث كتاب بيان الائمه واقعيت داشته و از صحت
* ____________________________________________________________________________ *
* ____________________________________________________________________________ *
پاورقي
* ____________________________________________________________________________ *
* ____________________________________________________________________________ *
1- لسان العرب ماده ي (بقع) ج 8 ص 17
* ____________________________________________________________________________ *
* ____________________________________________________________________________ *
" 1 ".
شايد بتوان گفت: كه مقصود از ابقع و اصهب و ابرص و ابلق, همان افلق يهودي باشد. و البته اين احتمالي است كه خيلي هم نابجا نيست.
توضيح مختصري پيرامون حديث مزبور:
در حديث ياد شده چنان كه ملاحظه شد:
نخست رسول خدا صلي عليه واله به يكي از علائم فرج حضرت مهدي عليه السلام كه پيدايش افلق صهيونيست در سرزمين شام است اشاره مي فرمايد, وسپس صفات متعددي را از قبيل -ابلق و ابرص و اصهب و ابقع كه همگي اين صفات گويا از ويژگي هاي اوست براي او بر مي شمارد. و آنگاه به راوي حديث فرمان مي دهد تا خود را از شر آن مرد ناپاك حفظ نمايد, و بدينوسيله رسول خدا صلي عليه واله به مسلمانان نيز اعلام خطر مي كند كه از فتنه و فساد چنين بدعت گزار آشوب گري كه جز فتنه انگيزي و اشاعه ي فساد و فحشاء در بين مسلمانان هدف ديگري ندارد بر حذر باشند و از او و شر اتباع و پيروان كافر و شرورش اجتناب ورزند.
جالب توجه است كه سائل گويا با روايات مربوط به سفياني آشنا بوده, و از اين رو پس از تحقيق و گفتگوي فراوان با رسول خدا صلي عليه واله از آن حضرت مي پرسد كه يا رسول الله سفياني دو تا است و آنگونه كه به ما رسيده است آنها دو نفرند, بنابراين نظر شما درباره ي سفياني, كداميك از آن دو نفر است و حضرت در پاسخ وي مي فرمايد: آن سفياني كه از شام تنها خواهد آمد, مقصوداست.
يعني: منظور از سفياني (اول) آن شخصي است كه زير پرده كار مي كند و مخفيانه با حكام بغداد سروكار دارد و پيوسته با دستياران عراقي خود, و حزب منفوري كه در عراق ساخته است در ارتباط است نه سفياني دوم. زيرا سفياني دوم, كه نامش
پاورقي
* ____________________________________________________________________________ *
* ____________________________________________________________________________ *
1- به راستي كه چه خوب, جالب و زيبا گفته است مرحوم شهيد سيد حسن شيرازي (ره) آنجا كه در اشعار نغز و حكيمانه اش در مورد افلق مي گويد:
و ابوه جاء لسور يا مستعمراوالام پاريسية عجما
عثمان و نام پدرش عنبسه و از نسل ابوسفيان است, خروج او از علائم حتميه, و اندكي بيش از ظهور است كه او تنها نيست و مخفيانه به عراق نمي رود بلكه با لشكري عظيم و مجهز كه متشكل از صد و سي هزار نفر است براي تسخير بغداد و گرفتن عراق, و قتل و خونريزي رهسپار آن مرز و بوم مي شود, و او به مراتب از سفياني اول ستم كارتر,ناپاكتر, بي حياتر, و در ظلم و آدم كشي جسورتر, شرورتر و بي باكتر است. و فرياد مي زند انتقام, انتقام. " 1 " خداوند همه مومنين و مسلمين را از شر هر دو ناپاك محافظت فرمايد كه:انه خير ناصر و معين.
* ____________________________________________________________________________ *
* ____________________________________________________________________________ *
2- در ضمن خطبه ي بسيار مفصلي كه از اميرالمومنين عليه السلام بنام خطبه ي البيان نقل شده, درباره ي اوضاع عمومي آخرالزمان و جريان خروج سفياني اول, و اشاره به اسم آن مرد ناپاك, و هم چنين بيان زشت كاريها و حوادث دردناكي كه در زمان فرمانروائي وي بر عراق در طول دوران حكومت جائرانه اش به وسيله ي دستياران كافر و حزب جنايت كار و ناپاكش دراين كشور روي مي دهد خطاب به مردم عراق چنين آمده است:
آگاه باشيد كه شما مردم در آن زمان, يعني: آخرالزمان بر هفت طبقه تقسيم مي شويد...
طبقه ي هفتم: كساني هستند كه اهل حيله و نيرنگ و جنگ, و مكر و خدعه و فتنه و پشت كردن به يكديگر و بريدن از هم و دشمني و عداوت يكديگر را به دل گرفتن و مرتكب كارهاي زشت گرديدن, و شهوت راني نمودن و ساز و آوازهاي حرام, و كارهاي دشوار و خراب كردن شهرها وخانه ها و منهدم ساختن ساختمانها و كاخها مي باشند. در اين طبقه ي هفتم است كه آن مرد ملعون (يعني:سفياني دوم) از بيابان ميشوم (يعني:از وادي يا بس از سرزمين شام) قيام مي كند و در اين طبقه ي هفتم است كه پرده هاي حيا دريده مي شود و نواميس مردم هتك مي گردد و زنان بي حرمت مي شوند و آن روزگار به همان حال است تااين كه قائم مااهل بيت:صلوات عليه ظاهر شود. " 2 ".
پاورقي
* ____________________________________________________________________________ *
* ____________________________________________________________________________ *
1- بحث درباره ي خروج سفياني دوم و موقع پيدايش او و جنايات و زشتكاريهاي وي, به دنبال خواهد آمد
2- الزام الناصب ج 2 ص 187 طبع - نجف
* ____________________________________________________________________________ *
* ____________________________________________________________________________ *
آنگاه درباره ي كساني كه بعد از حضرت امير عليه السلام, تا زمان پيدايش سفياني اول, بر مردم نگون بخت عراق حكومت خواهند نمود چنين فرمود:
الا ان اول من يلي امركم بنو اميه ثم تملك من بعدهم ملوك بني العباس فكم فيهم من مقتول و مسلوب.
ثم انه عليه السلام قال: هاي, هاي الا ياويل لكوفانكم هذه و مايحل فيها من السفياني في ذالك الزمان ياتي اليها من ناحية هجر بخيل سباق,تقودها اسود ضراغمة و ليوث قشاعمة,اسمه (شين)اذا خرج الغلام الاشتر و عالم باسمه (وآل باسمه علي البصرة) فياتي الي بصره و آل باسمة علي البصرة, فيقتل ساداتها ويسي حريمها الي ان قال:
فياويل لكوفانكم من نزوله بداركم, يملك حريمكم و يذبح اطفالكم ويهتك نسائكم, عمره طويل و شره غزير و رجاله ضراغمة و تكون له وقعة عظيمه الا و انها فتن يهلك فيها المنافقون و القاسطون و الذين فسقوا في دين الله تعالي و بلاده و لبسوا الباطل علي جادة عباده, فكاني بهم قد قتلوا اقواما تخاف الناس تخاف الناس اصواتهم وتخاف شرهم فكم من رجال مقتول وبطل مجدول يهابهم الناظر اليهم, قد تظهر الطامة الكبري فيلحقوا اولها آخرها . " 1 ".
آگاه باشيد نخستين كساني كه در آينده زمام امور شما را به دست خواهند گرفت و بر شما فرمانروائي خواهند كرد, بني اميه هستند. سپس بعد از آنها پادشاهان بني عباس به سلطنت مي رسند و چه بسيار كساني كه در ميان آنان كشته مي شوند و غارت مي گردند.
پس ازآن فرمود:هاي, هاي, اي واي, بر كوفه اين شهر مسكوني شما و آنچه براو وارد مي شود از جنايتكاري هاي سفياني, در آن زمان, او از ناحيه هجر بسوي شهرتان مي آيد با ارتشي پيشرو و با سپاه مجهزي كه از پيش, آنها را آماده ساخته است و مردان نابكاري كه بسان شيرهاي درنده و لاشخورهاي شكاري هستند, آنها را رهبري مي كنند, در اسم او (شين) وجود دارد.
پس موقعي كه آن مرد (اشتر) چشم دريده " 2 " ياآن كسي كه پلك چشم او
پاورقي
* ____________________________________________________________________________ *
* ____________________________________________________________________________ *
1- الزام الناصب ج 2 ص 187,188
2- ظاهرا مقصود از اشتر در اين جا همان چشم دريدگي و بي حيائي است و اين شخص يكي از ياران بسيار نزديك افلق است كه در بي حيائي نظير ندارد
* ____________________________________________________________________________ *
* ____________________________________________________________________________ *
برگشته,يا آن مردي كه رنگ چهره ي او گندم گون است و من نام او را مي دانم, خروج كند, به طرف بصره مي آيد و هدفش (آل باسمه) است. پس بزرگان آنجا را به قتل مي رساند و زنانشان را اسير مي نمايد.
پس واي بركوفه ي شما, از آن موقعي كه آن مرد بي حياي بي آبرو به خانه هاي شما بيايد, وكشورتان را صاحب و مالك شود و بر شما فرمانروائي كند, بچه هايتان را مي كشد و زنانتان را بي حرمت مي كند.
عمر او دراز و شر او بسيار وهمكاران و دستيارانش بسان شير و درندگاني هستند كه چنگ و دندان نشان مي دهند و براي او جنگي بزرگ و واقعه ي عظيمي است. آگاه باشيد كه در آن موقع, فتنه ها و آشوب هائي به وقوع خواهد پيوست, كه منافقين و ستمگران ستم پيشه اي كه از حق برگشته اند, و كساني كه در دين خداي متعال فاسق شده اند وهم آنان كه لباس باطل برتن كرده اند, هلاك و نابود مي گردند. گوئي هم اكنون آنها را مي بينم كه گروهي را به قتل مي رسانند و به چوبه ي دار مي سپارند كه مردم از صداهاي آنها وحشت مي كنند و از شرارت و بدي آنها مي ترسند و مي لرزند.
چه بسيار مردماني كه كشته مي شوند, و چه قهرماناني كه به خاك هلاكت مي افتند كه هيبت آنها بيننده را فرو مي گيرد و او را دچار شگفتي مي سازد پس از آن بلائي بزرگ و جنگي ويران گر آشكار مي گردد كه آخر آنها به اول آنها ملحق مي شوند و همگي به هلاكت مي رسند.
اگرمقداري در اين سخنان مولاي متقيان علي عليه السلام تامل كنيم به خوبي در مي يابيم كه اميرمومنان عليه السلام با صراحت تمام, گرچه با اشاره اعلام مي كند كه در آن زمان, ميان سفياني اول و زمامداران جائر بغداد رابطه ي قبلي وجود داشته و از پيش زمينه ي مالكيت عراق و فرمانروائي خود را بر اين كشور مسلمان فراهم نموده و او كسي است كه در نام او كلمه شين و در كردارش شر و شرارت نهفته است. حضرت با اين بيان رسا ديگر جاي هيچ گونه شك و شبه اي را براي كسي باقي نگذاشته است.
* ____________________________________________________________________________ *
* ____________________________________________________________________________ *
3- مرحوم سيد بن طاووس در كتاب الملاحم و الفتن درباره سفياني اول و دوم روايتي را از اميرمومنان عليه السلام بدين صورت نقل كرده است:
اميرالمومنين بر منبر كوفه خطبه اي ايراد نمود و پس از حمد خدا و درود بر پيغمبر گرامي صلي الله عليه و آله فرمود:اي مردم هر چه مي خواهيد از من بپرسيد, زيرا در اين دهه آخر ماه مبارك رمضان من از ميان شما مي روم. سپس حوادث بعد از خود را ذكر نمود و شهادت امام حسين عليه السلام و زيد بن علي (رضوان الله عليه) و سوزاندن جنازه ي او و به باد دادن خاكسترش را بيان فرمود و گريه كرد. و آنگاه زوال بني اميه و سلطنت بني عباس را به مردم تذكر داد و سپس حوادث بعد از آن را به مردم خاطر نشان ساخت و چنين فرمود:
اولها السفياني و آخرهاالسفياني,
فقيل له: و ما السفياني و السفياني؟
فقال عليه السلام: السفياني صاحب هجر و السفياني صاحب الشام
اول آن فتنه ها سفياني و آخر آن نيز سفياني خواهد بود.
از آن حضرت پرسيدند سفياني اول كيست؟ و سفياني دوم كدام است؟
فرمود: سفياني اول صاحب هجر " 1 " و سفياني دوم صاحب شام است.
آنگاه آن حضرت ذكر پادشاهان بني عباس را از قول رسول الله تجديد كرد و سپس از شيعيان و دوستان خود يادي كرد و از آنها تمجيد نمود و فرمود:
آنها در نزد مردم كافر و در نزد خدا از خوبانند, پيش دروغگو ولي نزد خدا راستگويانند در نزد مردم پليد اما پيش خدا پاكيزگانند, در نزد مردم ملعون وپيش خدا نيكانند پيش مردم ظالم اما نزد خدا عادلند, آنان به وسيله ايمان رستگارند, اما منافقين زيان كارند و اين شرح حال شيعه ي آن حضرت است. " 2 ".
* ____________________________________________________________________________ *
* ____________________________________________________________________________ *
4- مرحوم علامه ي مجلسي -اعلي الله مقامه - در كتاب بحارالانوار در مورد خروج دو فرد, به عنوان: سفياني پيش از ظهور مبارك حضرت ولي عصر (ارواحنا فداه) روايتي را از
پاورقي
* ____________________________________________________________________________ *
* ____________________________________________________________________________ *
1- در (اقرب الموارد) مي نويسد: هجر شهري است نزديك مدينه, و جميع زمين بحرين را هجر مي گويند. و در لسان العرب مي گويد: هجر شهر معروفي است در بحرين
2- الملاحم و الفتن ص 136 باب 59 طبع منشورات الرضي
* ____________________________________________________________________________ *
* ____________________________________________________________________________ *
امام باقر عليه السلام بدين صورت آورده است:
عن جابرالجعفي قال: سألت أبا جعفر عليه السلام عن السفياني فقال: و اني لكم بالسفياني حتي يخرج قبله السفياني, يخرج بارض كوفان, ينبع كما ينبع الماء فيقتل وفدكم, فتوقعوا بعد ذلك السفياني و خروج القائم. " 1 ".
از جابر جعفي روايت شده كه وي گفت از حضرت امام باقر عليه السلام سؤال نمودم كه سفياني چه وقت خواهد آمد؟
حضرت در جواب فرمود: شما كجا سفياني كجا! او به اين زودي نخواهد آمد مگر اينكه پيش از او سفياني ديگري پيدا شود كه از سرزمين كوفه خروج نمايد و او به طور ناگهاني همانگونه كه چشمه آب از زمين مي جوشد از سرزمين كوفه سر در آورد و جمعيت شما و سران شما و بزرگان شما (شيعه) را بكشد و يا شما را فوج فوج و دسته دسته به قتل برساند پس بعد از او منتظر سفياني و آمدن قائم آل محمد صلي الله عليه واله باشيد.
اين حديث را مرحوم علامه ي مجلسي در كتاب بحارالانوار از غيبت نعماني نقل نموده و به دنبال آن فرموده است:از اين حديث معلوم مي شود كه سفياني متعدد است. ولي در كتاب غيبت نعماني فعلي, و بحار طبع جديد, به جاي كلمه ي سفياني, شيصباني ضبط شده, و آقاي بهبودي مصحح كتاب بحارالانوار در پاورقي كتاب بحارالانوار با مراجعه به كتاب غيبت نعماني و اطميناني كه وي, از نسخه اي كه دراختيار داشته گفته است كه: در غيبت نعماني, به جاي كلمه ي سفياني كلمه شيصباني آمده و ظاهرا كلمه ي شيصباني صحيح تر است.
و سپس چنين استدلال آورده اند كه:چون در نسخه ي علامه ي مجلسي (رضوان الله عليه)سفياني, به جاي شيصباني نوشته شده بوده است از اين رو مرحوم علامه مجلسي عليه الرحمه ناچار شده در توضيح كلمه ي سفياني, بفرمايند:از اين حديث ظاهر مي شود كه سفياني دو تا است.ما ضمن اينكه: زحمات طاقت فرساي جناب آقاي بهبودي را در تصحيح و تحقيق كتاب بحارالانوار ارج مي نهيم, و از خدمات ارزنده ي ايشان و رنجي كه دراين راه متحمل
پاورقي
* ____________________________________________________________________________ *
* ____________________________________________________________________________ *
1- بحارالانوار ح 52 ص 250 و الكتاب المبين ج 2 ص 133 و غيبت نعماني ص 302 حديث 8 طبع صدوق
* ____________________________________________________________________________ *
* ____________________________________________________________________________ *
شده اند تقدير مي نماييم, و از تلاشهاي بي وقفه و شبانه روزي ايشان در راه خدمت به اسلام و جامعه ي اسلامي تشكر مي كنيم, اين نظريه ي ايشان رارد مي كنيم زيرا:
اولا- روايات متعددي در دست داريم كه تعدد سفياني را اثبات مي كند و همان گونه كه ملاحظه فرموديد هم پيغمبر اكرم صلي الله عليه واله و هم اميرالمومنين عليه السلام به تعدد سفياني, اشاره و اخبار فرموده اند.
ثانيا- اينكه: مصحح كتاب بحارالانوار توجه نفرموده اند كه علامه مجلسي (رحمة الله عليه) با در دست داشتن نسخه هاي مختلفي كه در اختيار وي بوده, همانگونه كه خود آن مرحوم در جلد 35 بحارالانوار ص 88- فرموده اند, برخي از روايات را كه از كتابهاي كهنه و قديمي, و نسخه هاي فرسوده روايت كرده اند, با روايات ديگري (از ساير كتابهائي كه در اختيار داشته اند) مقابله نموده, و تصحيح فرموده اند.
و ثالثا- اينكه: عين روايت مذكور را, صاحب كتاب الكتاب المبين در جلد دوم صفحه ي 133 دقيقا با ذكر كلمه ي سفياني, همانگونه كه مرحوم علامه مجلسي -رحمةالله عليه- دربحار, نقل نموده, روايت كرده است.
بنابراين: شكي نيست كه توضيح علامه مجلسي در ذيل حديث در بحار مبني بر تعدد سفياني درست تر و صحيح تر است.
به هرحال:اگر كلمه ي مورد نزاع آنچنان كه علامه ي مجلسي -رحمةالله عليه- نوشته است سفياني باشد, از اين حديث معلوم مي شود كه سفياني دوتا است و سفياني اول همان افلق مي باشد.
و اگر شيصباني باشد دو احتمال مي رود.
احتمال اول اينكه: مراد از شيصبان بني عباس, باشند, چه آنكه در خطبه ي لولوء اميرالمومنين عليه السلام كه بعدا ذكر خواهيم نمود, تصريح شده به اينكه ملوك بني شيصبان بني العباس مي باشد در اين صورت اگر اين احتمال درست باشد, حديث مذكور به تجديد حكومت بني العباس قبل از ظهور و نوسازي دولت ايشان در بغداد اشاره دارد. " 1 ".
پاورقي
* ____________________________________________________________________________ *
* ____________________________________________________________________________ *
1- درباره تجديد حكومت بني العباس قبل از ظهور در آينده ي نزديك سخن خواهيم گفت
* ____________________________________________________________________________ *
* ____________________________________________________________________________ *
و احتمال دوم, اينكه: مراد از شيصبان درحديث مزبور, مرد متمرد متفرعن جبابر شيطان صفت و ستمكار بي نظيري باشد كه در شيطنت و جنايت و سركشي و آدم كشي مانند بني العباس باشد.
زيرا كه (شيصبان) نام شيطان و نام قبيله اي از (جن) است وبه همين سبب هم هست كه اميرالمومنين عليه السلام در خطبه لولوه, بني عباس را (بني شيصبان) ملقب ساخته است. " 1 ".
علاوه بر همه ي اينها اگر در واقع كلمه سفياني در حديث درست نباشد و صحيح آن, همان شيصباني باشد, قطعا مراد از چنين شخص ستم كاري كه به طور ناگهاني از كوفه سر در مي آورد و با شيعه عداوت و دشمني دارد, و به قتل بزرگان (شيعه) فرمان مي دهد, همكار, و دستيار سفياني اول, و از مردم (عراق) است. چه آنكه از حديث ياد شده و همچنين از حديث بعدي معلوم مي شود كه حكومت او در عراق است, وشخصا شيعيان و دوستان آل محمد صلي الله عليه واله را مي شناسد ولذا يكايك آنان را دستگير نموده و ايشان را به قتل مي رساند.
* ____________________________________________________________________________ *
* ____________________________________________________________________________ *
5- مرحوم شيخ طوسي (رضوان الله عليه) دركتاب غيبت در مورد رفتار ناهنجار سفياني با شيعيان علي عليه السلام روايتي را از امام صادق عليه السلام بدين گونه نقل كرده است:
عن ابي عبدالله قال:كاني بالسفياني او بصاحب السفياني قد طرح رحله في رحبتكم بالكوفة, فنادي مناديه من جاء براس شيعه علي فله الف درهم, فيثب الجار علي جاره, ويقول: هذا منهم, فيضرب عنقه و ياخذ الف درهم. اما ان امارتكم يومئذ لايكون الا لاولاد البغايا, و كاني انظر الي صاحب البرقع, قلت:ومن صاحب البرقع؟
فقال:رجل منكم يقول بقولكم يلبس البرقع فيحوشكم فيعرفكم و لاتعرفونه, فيغمز بكم رجلا رجلا اماانه لايكون الا ابن بغي . " 2 ".
حضرت امام جعفر صادق عليه السلام فرمود: گويا من سفياني يا رفيق سفياني را مي بينم
پاورقي
* ____________________________________________________________________________ *
* ____________________________________________________________________________ *
1- براي دانستن اين موضوع به بيان مرحوم مجلسي- رحمة الله عليه- در جلد 36 بحار ص 356 مراجعه فرمائيد
* ____________________________________________________________________________ *
* ____________________________________________________________________________ *
2- غيبت طوسي ص 273 ط- نجف, و بحارالانوار ج 52 ص 215
* ____________________________________________________________________________ *
* ____________________________________________________________________________ *
كه در شهر كوفه ي شما فرود آمده, و در ميدان گاه كوفه رحل اقامت افكنده, و از جانب او صدا ميزنند هر كس سر يك نفر از شيعيان علي عليه السلام را بياورد هزار درهم به او مي دهم. پس كار به آنجا مي رسد كه همسايه, همسايه ي خود را مي گيرد, و مي گويد: اين از شيعيان علي عليه السلام است, پس گردن او را مي زند و هزار درهم را مي گيرد. آگاه باشيد, آنروز كساني كه بر شما حكومت مي كنند زنازادگان و حرامزاده ها هصستند, گويا من هم اكنون صاحب نقاب را مي بينم راوي مي گويد:
عرض كردم صاحب نقاب كيست؟
فرمود: او مردي از شماست كه به ظاهر دعوي مسلماني دارد و به عقيده ي شما تظاهر مي كند, خود را زير ماسك دينداري و مسلماني پنهان نموده است. شما را مي شناسد و شما او را نمي شناسيد, به خانه هاي شما مي آيد و در اطراف شما گردش مي كند و يكايك شما را به دام مي اندازد و شما را با سعادت مبتلا مي سازد و به كشتن مي دهد, آگاه باشيد كه او زنازاده است.
اين روايت به حسب ظاهر به همان سفياني اول نظر دارد و در توضيح آن متن نوشته ي كتاب نورالانوار نوشته ي شيخ علي اصغر بروجردي را نقل خواهيم كرد.
در آن توضيح كه براي اثبات مدعاي خود بازگو مي كنيم, خواهيم ديد: كه در خصوصيات بسياري ميان اعمال زشت و ناستوده ي حكام بعثي بغداد و آنچه را كه امام صادق عليه السلام براي كارگزاران حاكم بر عراق, بيان فرموده است, تناسب و تشابه فراوان وجود دارد, زيرا: همانگونه كه توضيح داديم سفياني اول, كسي است كه از مدتها قبل, پيش از آنكه نامش بر سر زبانها افتد, زمينه ي فرمانروائي خود را در عراق فراهم نموده و تمام همت خود را براي روي كار آوردن حزب كافر بعث, و مسلط ساختن اراذل و اوباش بر سرنوشت مردم مسلمان عراق به كار گرفته است.
در اينجا لازم است يادآور شويم كه البته هرگز نمي توانيم بگوئيم كه به طور قطع و مسلم آنچه امروز در عراق مي گذرد صد در صد همان واقعيتي است كه امام صادق عليه السلام بيان فرموده است, بلكه مي خواهيم بگوييم ميان فرمايش امام ششم كه درباره ي سفياني, يا رفيق سفياني, فرموده است, و ميان حوادث تلخ و ناگواري كه امروز از قتل و حبس و شكنجه و تبعيد و هتك نواميس در عراق مي گذرد تناسب و تشابه فراوان است. و اما
متن گفتار و توضيح شيخ علي اصغر بروجردي در كتاب نورالانوار چنين است:
پس سفياني خبيث از شام متوجه كوفه مي شود و در آنجا نزول مي نمايد و منادي او ندا مي دهد كه هر آن كسي كه سر يك نفر شيعه علي بن ابيطالب عليه السلام را بياورد هزار درهم بگيرد. پس مردم بي دين و بي باك و ناپاك كه نطفه شان خلل دارد به جهت طمع ذخاير دنياي دنيه و اغراض باطله نفسانيه شهوانيه, و به بغض و عداوت و دشمني يكديگر را به دست آن ملعون مي دهند, حتي آنكه همسايه در حق همسايه بگويد كه اين از آنهاست, و گردن او را بزند و هزار درهم بگيرد. و ديگري باز بگويد اين از آنهاست, و گردن او را بزند و هزار درهم بگيرد.
و هكذا صادق آل محمد صلي الله عليه واله فرمود كه غمازان [فتنه انگيزان] در آن زمان فرزندان زنا باشند, و امراء سفياني اخبث همه ي حرام زاده ها باشند. و از صاحب برقع [نقابدار] به شيعيان ما آزارها برسد, و آن ملعون حرامزاده شخصي است كه در ميان ما شيعيان بوده و همه ي ايشان را مي شناخته است و خود را از ايشان به ايشان مي نموده است.
و در آن روز برقعي [نقابي] به روي خود مي اندازد كه مردم را بشناسد و كسي او را نشناسد [يعني مي گويد من مسلمانم] و آن ملعون در نزد سفياني حرامزاده و رفيق او باشد و مردم را به گير او دهد, و بكشد . " 1 ".
* ____________________________________________________________________________ *
* ____________________________________________________________________________ *
6- مرحوم سيدبن طاووس عليه الرحمه, در مورد سفياني اول و دوم, روايتي از حضرت صادق آل محمد صلي الله عليه و اله بدين صورت نقل كرده است:
عن محمد بن عبدالله, عن جعفر بن محمد عليه السلام انه قال:ان لنا بالبصرة وقعة عظيمة وقد قال: اميرالمومنين علي بن ابيطالب عليه السلام وذكر ما جري حديث علي بن محمد صاحب الزنج وغيره ثم قال:
ويعود دارالملك الي الزوراء تصير الامور شوري.من غلب علي شي ء فعله فعند ذلك خروج السفياني فيركب في الارض تسعه اشهر يسومهم سوءالعذاب فويل لمصر وويل للزوراء, و ويل للكوفه, والويل لواسط كاني انظر الي واسط و ما فيها مخبر بخير, وعند ذلك خروج السفياني و
پاورقي
* ____________________________________________________________________________ *
* ____________________________________________________________________________ *
1- نورالانوار- در علامت ظهور- علامت چهل و يكم
* ____________________________________________________________________________ *
* ____________________________________________________________________________ *
ويقل الطعام ويقحط الناس.يقل المطر فلا ارض تنبت و لاسماء تنزل, ثم يخرج المهدي الهادي المهتدي, الذي ياخذ الراية من يد عيسي بن مريم عليهماالسلام . " 1 ".
محمد بن عبدالله از صادق آل محمد عليه السلام روايت كرده كه آن حضرت فرمود:براي ما در شهر بصره مصيبت بزرگي خواهد بود, و اين را اميرالمومنين (علي بن ابيطالب عليه السلام) فرمود: و داستان خروج علي بن محمد صاحب زنج, و ديگران را يادآور شد و سپس فرمود:
بار ديگر پايتخت به زوراء [يعني بغداد], بر مي گردد و كارها به وسيله ي شوري انجام خواهد گرفت و هر كسي كه بر چيزي غالب شد آنرا عملي خواهد نمود.درآن موقع است كه سفياني يعني:سفياني اول:خروج مي كند و به مدت نه ماه كرسي رياست را اشغال مي نمايد و مردم را به بدترين عذاب ها معذب خواهد كرد.
پس واي بر مصر و زوراء [يعني بغداد], و كوفه و شهر واسط, گوئي من هم اكنون به شهر واسط و جريانهائي كه درآن روي مي دهد نظر مي كنم مي بينم كسي كه از خير و خوبي خبري بياورد درآنجا يافت نمي شود. در آن وقت است كه سفياني [يعني:سفياني دوم]خروج مي كند, و طعام و غذا كمياب مي شود, و مردم دچار قحطي و گرسنگي مي شوند, و باران كم مي شود. نه در زمين گياهي مي رويد و نه از آسمان باراني مي بارد و سپس آن مهدي موعود [كه جهان درانتظار اوست] و پرچم را از دست عيسي بن مريم عليه السلام مي گيرد, خروج خواهد نمود.
در اينجا لازم است براي پي بردن به فرمايش امام صادق عليه السلام, نخست حديث ديگري را كه از پيغمبر گرامي صلي الله عليه و آله در رابطه با تشكيل (شوري در زواء) روايت شده نقل كنيم و آن را توضيح دهيم, و سپس به تشريح حديث امام صادق عليه السلام بپردازيم, تا به خوبي معلوم شود كه منظور از دارالملك چيست؟زوراء كجاست؟ و تشكيل شوري در زوراء چه معنا دارد؟ و اينك رسول خدا صلي الله عليه واله:
پاورقي
* ____________________________________________________________________________ *
* ____________________________________________________________________________ *
1- الملاحم والفتن ص 144 باب 54 طبع منشورات الرضي
* ____________________________________________________________________________ *
* ____________________________________________________________________________ *
الويل, الويل لامتي من الشوري الكبري والشوري الصغري, فسئل عنهما (عن تقسيمهما خ)
فقال:صلي الله عليه و آله, اما الشوري الكبري فتنعقد في بلدتي بعد وفاتي لغصب خلافة اخي, وغصب حق ابنتي.
واما الشوري الصغري, فتنعقد في الغيبة الكبري في الزوراء لتغيير سنتي و تبديل احكامي . " 1 ".
پيغمبر گرامي صلي الله عليه و آله فرمود:ايواي وايواي بر امتم از شوراي بزرگ وكوچك. از تقسيم اين دو شوري از آن حضرت سوال شد.
فرمود:اما شوراي بزرگ در شهر من بعد از مرگ من ايجاد مي شود, براي اينكه خلافت برادرم علي عليه السلام را غصب كنند, وحق دخترم زهرا عليه السلام راببرند.
واما شوراي كوچك, در زوراء (يعني دربغداد) تشكيل مي شود براي اينكه سنت مرا تغيير دهند و احكام دين و شريعتم را تبديل نمايند.
* ____________________________________________________________________________ *
كتابخانه مجازي نيريزي - منبع مطلب منتشر شده
* ____________________________________________________________________________ *
كتابخانه مجازي نيريزي - منبع مطلب منتشر شده
* ____________________________________________________________________________ *
كتابخانه مجازي نيريزي - منبع مطلب منتشر شده